Dwumasowe koło zamachowe to rozwiązanie zastosowane po raz pierwszy w połowie lat osiemdziesiątych, ale dopiero postęp technologiczny i rozwój motoryzacji na przełomie XX i XXI wieku sprawił, że obecnie element ten montowany jest w trzech czwartych nowo produkowanych aut – zarówno tych z silnikami diesla jak i w jednostkach benzynowych. Powodem, dla którego sztywne koło zamachowe musiało ustąpić miejsca kołu dwumasowemu był przede wszystkim stale zwiększający się moment obrotowy produkowanych silników i co za tym idzie ich rosnąca moc. Tym samym producenci samochodów musieli poszukiwać rozwiązań, które będą w stanie przenosić chwilowe wysokie obciążenia i jednocześnie tłumić drgania i wibracje generowane przez jednostki napędowe.

Jak działa dwumasowe koło zamachowe?

Masa pierwotna i wtórna to składowe dwumasowego koła zamachowego, którego podstawowymi zadaniami są: tłumienie drgań skrętnych oraz minimalizowanie wibracji w układzie napędowym. Wieniec koła zębatego osadzony jest w masie pierwotnej, z którą z kolei połączony jest wał korbowy. Masa wtórna, która współpracuje z tarczą sprzęgła składa się z pierścienia oporowego z ramionami, czyli tarczy zbierakowej oraz płyty wtórnej. Połączona jest z masą pierwotną, a na jej ułożyskowanie składają się łożyska promieniowe i osiowe. Dzięki skrętnym sprężynom łukowym znajdującym się pomiędzy kołem masy pierwotnej, a jego pokrywą, moment obrotowy przenoszony jest na koło masy wtórnej. Jednocześnie pomiędzy obiema masami znajduje się układ tłumiący, który składa się z niezwykle wydajnych sprężyn i talerzy, które mają za zadanie niwelować generowane przez układ napędowy drgania i wibracje. Tym samym koło dwumasowe ma chronić układ przeniesienia napędu oraz skrzynię biegów przed uszkodzeniami oraz (przy zachowaniu pewnych istotnych zasad) wydłużać okres ich eksploatacji. Specyfika budowy dwumasy pozwala na obracanie się masy pierwotnej i wtórnej nawet o 80 stopni względem siebie.

Właściwa eksploatacja kluczem do sukcesu

Jednym z najistotniejszych czynników wpływających na żywotność koła dwumasowego, jest sam kierowca. Bo ważną rzeczą, o której należy pamiętać jest to, że dwumasowe koło zamachowe jest częścią eksploatacyjną, a więc podlega normalnemu procesowi zużycia i producent nie daje na nie dożywotniej gwarancji. W zależności od modelu samochodu żywotność tego elementu może wynosić od 150 000 km do nawet 400 000 km. Na to jak bardzo będziemy w stanie zbliżyć się do górnej granicy przewidzianej dla danego pojazdu, będzie w dużej mierze zależeć od sposobu eksploatacji koła dwumasowego.

Najistotniejsze czynniki wpływające na wydłużenie żywotności dwumasowego koła zamachowego:

• uruchamianie (i gaszenie) silnika przy wciśniętym sprzęgle – w czasie rozruchu na koło dwumasowe działają bardzo duże obciążenia, a wciskając sprzęgło następuję rozłączenie dwumasy od skrzyni biegów co pozwala zniwelować to obciążenie;
• właściwe używanie sprzęgła ogólnie – zarówno jeśli chodzi o moment ruszania jak i zmianę biegów – przy delikatnym obchodzeniu się z nim w czasie tych czynności wpłyniemy na zwiększenie żywotności nie tylko samego koła dwumasowego, ale również samego sprzęgła czy skrzyni biegów; płynność ruszania i puszczania sprzęgła w czasie zmian biegów ma tutaj kolosalne znaczenie;
• unikanie zmuszania silnika do pracy na skrajnych obrotach – zarówno niskich (poniżej 1500 RPM), jak i bardzo wysokich; w obu przypadkach doprowadzamy do generowania silnych drgań, które są szczególnie szkodliwe dla koła dwumasowego;
• dodatkowo negatywny wpływ na koło dwumasowe i skrócenie jego żywotności mają: przesadnie częste stosowanie hamowania silnikiem i ecodriving (szybkie przyspieszanie przy niskich obrotach i utrzymywanie ich przez długi czas), a także tuning silnika poprzez zwiększanie jego mocy – znacznie przyspiesza on zużywanie dwumasy. która nie jest przystosowana do zwiększonych obciążeń.

Dwumasowe koło zamachowe – nie taki diabeł straszny

Wokół aut wyposażonych w koło dwumasowe narosło wiele mitów i legend, a samo rozwiązanie budzi lęk przed większością kierowców. Zupełnie niepotrzebnie. Jak zostało wspomniane, zastosowanie takiego rozwiązania zostało w dużej mierze wymuszone przez postęp technologiczny oraz korzyści jakie niesie dla układu napędowego i komfortu jazdy. A większość negatywnych opinii wynika niestety z niewielkiej wiedzy kierowców i mniej lub bardziej świadomego przyczyniania się do powstawania usterek tej części. Nikt nie neguje stosunkowo wysokich kosztów związanych z koniecznością wymiany dwumasy. Wynika to w dużej mierze ze skomplikowanej budowy tej części, najczęściej połączonej z wymianą sprzęgła. Jednak zapoznanie się z kilkoma podstawowymi informacjami dotyczącymi zasad działania koła dwumasowego, jak i sposobów jego prawidłowej eksploatacji pozwoli uniknięcie przedwczesnych napraw tego (co istotne) eksploatacyjnego elementu naszego auta.