Tarcza sprzęgła stanowi część niezbędną do prawidłowego funkcjonowania każdego pojazdu. Zgodnie z zasadami mechaniki zalicza się ją do elementów układu napędowego. Mechanizm działania jest bardzo schematyczny. Tarcza pełni niejako rolę przewodnika dla momentu obrotowego, który za jej pośrednictwem przekazywany jest z koła zamachowego na wałek skrzyni biegów.

Dodatkowe funkcje tarczy sprzęgła

To oczywiście niejedyne zadanie jakie spoczywa na tarczy sprzęgłowej. Cały opisany wyżej proces przenoszenia mocy z silnika do skrzyni biegów a stamtąd na koła możliwy jest dzięki tarciu, czyli fizycznemu procesowi zachodzącemu pomiędzy tarczą dociskową a kołem zamachowym, a dokładniej jego powierzchnią cierną. Dzięki specjalnym sprężynom śrubowym podczas jazdy samochodem nie odczuwamy drgań, przeciążeń w czasie sprzęgania oraz szarpania. Sprężyny bowiem pozwalają na kilkustopniowy ruch tarczy ciernej względem piasty.

A co w przypadku samochodów wyposażonych w tzw. „dwumasę”?

Funkcjonowanie dwumasowych kół zamachowych wygląda nieco inaczej niż w przypadku klasycznej, opisywanej wyżej konstrukcji. W ich przypadku funkcję sprężyn śrubowych pełnią tłumiki drgań skrętnych. Można się domyśleć, że wówczas tarcza sprzęgła jest sztywna. Brak sprężyn jednak nie zmniejsza komfortu jazdy.

Eksploatacja tarcz sprzęgła

Niestety, każdy posiadacz samochodu zdaje sobie sprawę, że tarcze sprzęgła stanowią część eksploatacyjną. Oznacza to tyle, że z biegiem czasu po prostu się zużywają, podobnie jak amortyzatory i szereg innych podzespołów. Dlaczego tak się dzieje? To proste. Jak już wspomniano działanie tarczy sprzęgła możliwe jest za sprawą zachodzącego z jej udziałem procesu zwanego tarciem. Tarcza staje się coraz cieńsza a im mniejsza jej grubość, tym mniejsza zdolność przekazywania mocy. Skąd jednak wiadomo kiedy następuje zużycie tarczy? Objawy są wyczuwalne w czasie jazdy. Obserwowane jest wówczas zjawisko tzw. ślizgania sprzęgła. Im bardziej wyeksploatowana jest tarcza, tym silniejsze staje się ślizganie przy sprzęganiu.

Czy wyeksploatowanie tarczy sprzęgła to jedyne na co należy zwrócić uwagę?

Niekoniecznie. Zużycie tarczy jest procesem naturalnym i nieuniknionym, dlatego świadomi kierowcy mają świadomość konieczności kontrolowania grubości tarczy ciernej i potrafią obserwować zmiany w kulturze pracy sprzęgła. Warto jednak pamiętać, że oprócz tego tarcza może ulec innym, niemożliwym do przewidzenia, uszkodzeniom stricte mechanicznym, które obejmować mogą piastę bądź opisywane już śruby sprężynowe. Objawy dla każdej z w/w usterek są inne. Zużyta tarcza sprzęgła sprawi, że aby ruszyć z miejsca konieczne będzie znacząco popuszczać i wraz ze zwiększeniem zużycia będzie można zaobserwować coraz „wyższe branie” przy sprzęganiu. Problemy z piastą, śrubami i innymi elementami konstrukcyjnymi sprzęgła zwiastować może szarpanie pojazdem przy ruszaniu oraz nietypowe zgrzytanie czy gruchotanie dobiegające ze skrzyni biegów.

Żywotność tarczy sprzęgła, czyli jak często należy ją wymieniać?

Wymiany tarczy niestety nie da się zaplanować z wyprzedzeniem. Standardowa grubość większości nowych tarcz wynosi, w zależności od pojazdu, od 6 do 8 mm. Grubość zużytej tarczy nie może być jednoznacznie określona, ponieważ naprawa nie jest konieczna tak długo, jak długo tarcza spełnia swoją funkcję czyli do momentu zdolności przenoszenia pełnej mocy z silnika na dalsze podzespoły. W każdym samochodzie wartość ta może być różna. Więcej można powiedzieć na temat tempa zużywania się tarczy, ponieważ na to mają wpływ różne czynniki. Szybsze zużywanie części z pewnością zaobserwują kierowcy mieszkający na wzniesieniach (częste wyjeżdżanie pod górę przyspiesza zużycie tarczy). Nie bez znaczenia pozostaje również styl jazdy. Warto zatem stale obserwować zachowanie samochodu w czasie jazdy. Zmiany w kulturze pracy i komforcie prowadzenia z pewnością nie umkną uwadze świadomego kierowcy.

Diagnostyka tarczy sprzęgła, wymiana i koszty

Podejrzenie zużycia tarczy sprzęgła należy potwierdzić w warsztacie samochodowym. Jeżeli serwisanci potwierdzą diagnozę nie warto zwlekać z wymianą. Zużyta tarcza sprzęgła istotnie zmniejsza komfort oraz bezpieczeństwo jazdy. Na jakie koszta trzeba być gotowym? Cena nie jest tu najważniejszym wyznacznikiem. Aby maksymalnie zwiększyć żywotność nowej tarczy lepiej zwrócić uwagę na stosunek ceny do jakości nowego podzespołu. Równie istotny jest właściwy dobór tarczy ze względu na jej specyfikację. Tu nieocenioną pomoc przyniosą konsultanci sklepu, którzy dysponują zarówno wiedzą, jak i narzędziami pomagającymi wytypować najlepszą część dostosowaną do silnika, modelu pojazdu i budżetu klienta.

Wymiana: tylko tarcza a może coś jeszcze?

Przy wymianie tarczy zaleca się zastosowanie kompletnych zestawów naprawczych. W ich skład wchodzi tarcza sprzęgła wraz z dociskiem a także elementy tj. wysprzęglik czy łożysko oporowe. Wbrew pozorom taki zestaw może okazać się tańszy niż zakup pojedynczych części. Pozorna oszczędność związana z wymianą samej tarczy z pewnością jest kusząca, ale w dalszej perspektywie może rodzić jeszcze większe koszty. Jeżeli okaże się, że za wymianę odpowiada nie tylko zużyta tarcza, ale i niezdiagnozowana usterka innych podzespołów układu konieczne będzie ponowne poniesienie kosztów za usługę serwisową. W czasie diagnostyki niezbędna jest też dokładna kontrola dwumasowego koła zamachowego jeżeli pojazd jest w nie wyposażony.